Hydrateren; wie dit goed doorleest, zal het leren!

Mooie plaatjes met waterdruppels op afgebeeld in de meest esthetische setting, blauw getinte affiches met beloftes waar je helemaal blij van wordt,…De industrie laat de meest wilde verhalen rondgaan over hoe je de huid kan hydrateren.

Dat de hydratatie van de huid iets met water te maken heeft, weet bijna iedereen. Maar waar zit dat water dan precies? En hoe houden we het daar? Is het antwoord van de fabrikanten correct en volledig?

In dit blogbericht, wil ik jullie meer inzicht geven over dit veelbesproken onderwerp.

Hydratatie-mechanisme van de huid (theoretisch, een beetje saai, even doorbijten!) De huid is ons grootste orgaan. Het is van nature prima in staat om zichzelf te hydrateren. Dit komt doordat er zich in de dermis fibroblast-cellen bevinden. Deze cellen maken de welbekende collageen- en elastinevezels aan maar ze maken daarnaast ook een stofje aan, op basis van hyaluronzuur, dat in staat is om 1000x zijn eigen gewicht in water aan zich te binden. Dat water wordt uit het bloed onttrokken, wat dan weer aangevuld wordt door water te drinken. Zo vormt er zich dus een natuurlijke bron van water in de huid waardoor onze huid zichzelf hydrateert.

Functies van water in onze huid

1. Onze huid vernieuwt zichzelf continu. Nieuwe cellen worden gedeeld uit de basaalcellenlaag. Om gezonde cellen te laten ontstaan, is veel water nodig! 2.Collageen- en elastinevezels in de dermis zorgen voor de stevigheid en de veerkracht van de huid. Deze vezels moeten soepel langs elkaar kunnen bewegen om hun functie te kunnen vervullen en daarvoor is er een smeermiddel nodig; yes, water! 3.Water dient ook als transportmiddel in onze huid. Als onze huid beschadigd raakt, bijvoorbeeld door een schaafwond of een snee, moet dit zo snel mogelijk gerepareerd worden. De cellen in de omgeving van de wonde scheiden signaalstoffen uit die door water worden verspreid. Een fibroblast die zo’n signaalstofje tegenkomt, wordt dan op zijn beurt getransporteerd door water naar de plaats van de wonde, om daar collageen aan te maken in de vorm van littekenweefsel en zo de schade te beperken.

Het dak lekt! De aanwezigheid van water of een goed gehydrateerde huid is dus belangrijk. Dit ingenieus vochtregulerend systeem van onze huid werkt wel alleen op één kleine voorwaarde…onze huidbarriëre moet namelijk wel intact zijn. Mijn vaste cliënten horen mij heel vaak over ‘de huidbarrière’ spreken. Dit komt omdat heel veel klachten over de huid een slechte barrièrefunctie als oorzaak hebben.

De opperhuid ziet er normaal gesproken uit als een een dak met dakpannen die allemaal netjes over elkaar liggen en zo een isolerende laag vormen om onze huis/huid te beschermen en een barrière te vormen tussen het interne en externe milieu. Als de opperhuid gezond functioneert, kan er omgekeerd ook geen water van buitenaf de huid indringen. Gelukkig maar, anders zouden we er behoorlijk gezwollen uitzien na het nemen van een bad.

Bij veel cliënten met klachten zoals een gevoelige huid, rosacea, acné, eczeem,…zien we dat er hier en daar een paar dakpannen van het dak gevallen zijn of open staan. Hierdoor verliest die huid veel vocht. We noemen dit transepidermaal vochtverlies. De cellen in de basale laag krijgen hierdoor niet voldoende water meer voor een goede celdeling, waardoor de opperhuid een onregelmatige structuur krijgt en waardoor het nog gemakkelijker wordt om water te laten ‘weglekken’. De huid wordt dus steeds minder weerbaar tegen allerlei invloeden en reageert met roodheid, irritatie of pukkels. Out of control Ongeveer 5% van de bevolking heeft een genetisch bepaalde, gevoelige, te droge huid. Alle andere mensen met een droge en/of gevoelige huid hebben dit in de loop der jaren ontwikkeld. Dit zie je heel duidelijk als je naar kinderen kijkt. Deze hebben zelden een droge of gevoelige huid.

Wat ik in de praktijk vaak zie zijn cliënten die hun huidconditie beschrijven als trekkerig, onstabiel en onzuiver. Door een tekort aan water in de lederhuid, is het smeermiddel weg van onze collageen- en elastinevezels en kunnen deze meer niet soepel over elkaar bewegen, zoals ik eerder besproken heb. Dit geeft namelijk het trekkerige, oncomfortabele gevoel in je huid. Bij dit verschijnsel zie ik ook vaak dat cliënten dan toch last hebben van ontstekingen of comedonen. Dit is te verklaren doordat de huid het vochttekort gaat compenseren met extra talg/olie om zich te beschermen. Talg wil je écht liever niet teveel hebben. Het dient je huid absoluut niet door de inflammatie die het veroorzaakt. Een laatste ‘symptoom’ dat ik vaak zie bij al deze cliënten, is dat hun huid door vochtverlies ook dunner wordt en al op relatief jonge leeftijd fijne lijntjes laat zien. (Let op: dit is niet hetzelfde dan het volumeverlies van onderhuids vetweefsel dat samengaat met het verouderingsproces).

‘Want u bent het waard’ De vraag dringt zich dan ook op; hoe komt het dan dat er zoveel mensen zijn met huidklachten? Om dit te verklaren, nemen we de klassieke ‘moisturizers’ even onder loep. Met moisturizers bedoel ik de dag- en de nachtcrèmes die vrijwel overal verkrijgbaar zijn in de retail, apotheek of parfumerie. De fabrikanten van deze producten claimen dat ze de hydratatie van de huid bevorderen.

Zoals we eerder besproken hebben, heeft hydratatie van de huid te maken met het lichaamseigen mechanisme IN de huid dat in staat is om de huid zelf van binnen uit te hydrateren. Daarnaast hebben we ook gezien dat de huid geen water binnen laat van buiten naar binnen. ‘Vocht inbrengen’ is dus niet wat een moisturizer doet! Een moisturizer doet wel 2 andere zaken: - Het brengt een laag water of een vettige laag aan op de huid - Het bevat ingrediënten die als een magneet werken op het vocht in onze huid. Het trekt dus vocht uit onze lederhuid en houdt het vast aan het oppervlak. In beide gevallen wordt dit vocht opgezogen door de afstervende huidcellen bovenaan de opperhuid die daardoor onmiddellijk opblazen. Hierdoor krijgen we het gekende ‘plumping-effect’ dat er voor zorgt dat lijntjes direct minder zichtbaar worden. Het trekkerige gevoel is weg en de cliënt heeft een instant goed gevoel. Helaas heeft niks dit met huidverbetering te maken.

Bij dagelijks gebruik van moisturizers zullen er dus steeds meer en meer afstervende huidcellen blijven ‘vastplakken’ aan het huidoppervlak. Hierdoor wordt de opperhuid steeds dikker en de huid steeds valer, futlozer en doffer. In veel gevallen zullen er zich ook meer comedonen en puistjes vormen doordat talgklieren verstopt geraken met dode huidcellen. Een volgend ‘fenomeen’ dat veroorzaakt wordt door deze laag ‘water’ op onze huid, is dat onze lederhuid het signaal doorkrijgt dat er voldoende water aanwezig is in de opperhuid. Hierdoor stoppen de fibroblasten vrijwel direct met het produceren van de stoffen die water binden. Het effect van een moisturizer gaat dus gepaard met een uitdrogend effect van de levende huid! Je doet dus voor jouw gevoel iets dat goed voelt voor jouw huid maar eigenlijk zorg je er voor dat je huidprocessen ‘luier’ en trager worden en dat de natuurlijke hydratatie steeds slechter wordt.

Turn the tide Is er dan helemaal niks te doen aan een droge, gevoelige huid die ontstoken is? Gelukkig wel! Alleen is moisturizen niet het juiste antwoord. In mijn praktijk en in de Kouterclinic adviseer ik programma’s aan onze cliënten die er voor zorgen dat de huid zich opnieuw van binnen uit kan gaan hydrateren. We gaan het volledige vochtregulerende systeem stap voor stap gaan herstellen. De producten die we gebruiken bevatten hoge doseringen aan juiste werkstoffen die in staat zijn om de fibroblasten terug te gaan activeren. Daarnaast bevatten de producten ook hulpstoffen die de huidbarrière weer gaan herstellen, zodat er geen vochtverlies meer is. Deze aanpak resulteert, vaak ook heel snel, in een huidconditie die niet meer gevoelig of trekkerig is en waarbij de onsteking weggaat. Zonder moisturizer te gebruiken :) De behandelingen die we daarnaast inzetten, kunnen opgelopen schade zoals pigmentvlekken, verslapping, acné littekens of een grove huidstructuur wegnemen of sterk verbeteren. Ik weet dat dit artikel indruist tegen alles wat de industrie de consument vertelt.

Ik merk ook dat mijn cliënten dit inzicht ook moeten krijgen vooraleer ze de omschakeling kunnen maken. Ik zie vaak aan hen dat ze een beetje aangedaan zijn. Ze hebben zich altijd met de beste bedoelingen goed verzorgd. Maar ik krijg ook veel begrijpende reacties, want de huid is pure wetenschap en eens je dit proces duidelijk maakt, is het allemaal zo logisch.

De basis van een gezonde huid is dan ook, net zoals bij sporten en beweging, dat we onze huid vooral moeten helpen om al zijn natuurlijke processen ‘fit’ te houden.

Lynn De Coen - Zaakvoerster LUX Institute - Gespecialiseerd in huidverbetering